Сот-автортану зерттеуі – мәтін авторын сәйкестендіру, мәтін авторы туралы нақты деректерді (білім деңгейін, жынысын, жасын, тұру географиясын, кәсібін және т.б.), сондай-ақ мәтінді орындау шарттарын анықтау мақсатында жүргізілетін сараптама түрі.

Автортану сараптамасын жүргізу барысында не зерттеледі?

Автортану сараптамасының объектілері тек мәтіндер болуы мүмкін, яғни мағынаның бірлігімен байланысты сөйлемдер жиынтығы, өйткені тек байланысқан мәтінде ғана оның авторының жазбаша және сөйлеу дағдыларының қасиеттері туралы ақпарат болады, оны зерделеу негізінде оны сәйкестендіру жүзеге асырылады немесе автортану сараптамасының алдына қойылған басқа міндеттер шешіледі.

Автортану сараптамасы қандай міндеттер мен мәселелерді шешеді?

Автортану сараптамасының міндеттері сәйкестендіру (бірегейлікті анықтау немесе теріске шығару), диагностикалық (мәтінді құрастыру шарттарын және автордың психофизиологиялық жағдайын анықтау), сондай-ақ автордың әлеуметтік-өмірбаяндық сипаттамаларына қатысты кейбір міндеттер: білім деңгейі, ана тілі, тілдік дағдыларды қалыптастыру орны болып бөлінеді.

Салыстырмалы зерттеу үшін үлгілер ретінде болжамды авторлардың жазбаша сөйлеуінің еркін, шартты-еркін және эксперименттік үлгілері ұсынылуы тиіс.

Эксперименттік үлгілердің санын анықтау кезінде бос үлгілердің қаншалықты толық (сапасы мен саны бойынша) ұсынылғанын ескеру қажет: бос үлгілер неғұрлым аз ұсынылса, соғұрлым эксперименттік үлгілер көбірек ұсынылуы керек.

Ескертпе: сараптаманың осы түрі шеңберінде мазмұны билік өкілдерінің, лауазымды адамдар мен азаматтардың ар-намысы мен қадір-қасиетін қорлауға бағытталған мәтіндердегі жазбаша сөйлеу ерекшеліктерін зерттеу жүргізілмейді.

Көрсетілген сараптама түрлері жүргізілетін аумақтық бөлімшелері: Алматы қ.