Қайталама сот сараптамасы – кез-келген процестегі дәлелдемелер базасын қалыптастырудың маңызды әдісі

Іс жүзінде сараптама нәтижелері процеске қатысушыларды қанағаттандырмайтындығы жиі кездеседі. Бұл жағдайда заңнамада қайталама сараптама жүргізудің мүмкіндігі қарастырылған.

Қайталама сот сараптамасы – кез-келген процесте дәлелдемелер базасын қалыптастырудың маңызды әдісі болып табылады.

Сарапшының екіұшты тұжырымдарын қайталама сот сараптамасы арқылы қайта тексере отырып, сараптама қорытындысында тараптар ұсынатын өзге де дәлелдемелерді растайтын немесе жоққа шығаратын елеулі өзгерістерге қол жеткізуге болады.

Статистика көрсеткендей, қайталама сараптамалардың ең көп саны тірі адамдардың сот-медициналық сараптамаларының, мәйіттің сот-медициналық сараптамаларының, сот-экономикалық, ЖКО және КҚ мән-жайлары сараптамаларының, сот-құрылыс, кешенді сот психологиялық-психиатриялық сараптамаларының қорытындыларына келеді.

Қайталама сараптама тағайындауға қалай қол жеткізуге болады және іс бойынша қайталама сараптаманың қажеті барын не жоғын қалай анықтауға болады?

Қайталама сараптама бастапқы қорытындыға күмән туындаған, бірнеше сарапшылардың қорытындыларында қайшылықтар болған кезде тағайындалады. Сараптаманың бұл түрі арнайы білімді қолдана отырып, дәлелдемелер базасын түзетуге мүмкіндік береді, ал бұл кейбір процестерде шешуші рөл атқаруы мүмкін.

Алайда, процестік заңнаманың ережелеріне сәйкес сарапшылардың қорытындылары (бастапқы да, қайталама да) сот үшін алдын ала белгіленген күшке ие емес және басқа дәлелдемелермен қатар бағалануға жататынын түсіну керек.

Қайталама сараптаманы жүргізудің тәртібі мен негіздерін Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексі (90-б.), Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексі (287-б.), "Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы" Қазақстан Республикасының Кодексі (772-Б.), "Сот-сараптама қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (42-б.), "Сот сараптамасы органдарында сот сараптамалары мен зерттеулерін ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2017 жылғы 27 сәуірдегі № 484 бұйрығы (8-т.) регламенттейді.

Қайталама сараптаманы тағайындау үшін судьяның, тергеушінің бастамасы қажет. Бұдан бөлек, іске қатысатын адамдарға қайталама сараптама тағайындау туралы өтініш (өтініш) беру арқылы соттан арнайы зерттеу туралы қайтадан сұрауға болады.

Бірақ соттың, тергеушінің қайталама сараптама тағайындауы үшін мүдделі тарап арызды (өтінішталапты) егжей-тегжейлі негіздеуге міндетті, өйткені сарапшының тұжырымдарымен келіспеу соттың қайталама сараптама тағайындау міндетіне әкелмейді. Сот сараптамалық қорытындыны өзінің ішкі сенімі бойынша бағалайды, сондықтан тараптардың қайталама сараптама тағайындауды дәлелдеудегі белсенділігі өте маңызды.

Қайта сараптама бұрын қойылған мәселелер бойынша тағайындалатынын ескеру қажет. Бірақ сот оны басқа сарапшыларға тағайындайды.

Жаңалықтар
14.12.2022
Астана қаласында Сот сараптамалары институтының жаңа ғимараты ашылды
14 желтоқсан күні сағат 12.00-де ҚР Әділет министрі Қ.С.Мусин, ІІМ Ахметжанов Марат Мұратұлы, Астана қаласы әкімінің орынбасары Есет Берікұлы, Сыбайла...
10.11.2022
БҰҰ өңірлік бағдарламасы аясында жұмыс тобының отырысы өтті
Астана қаласында 2022 жылғы 8-9 қарашада Біріккен Ұлттар Ұйымының Есірткі және қылмыс жөніндегі басқармасының (бұдан әрі - БҰҰ ЕҚБ) өкілдері Ауғанстан...
19.10.2022
2022 жылғы 19 қазанда Қазақстан Республикасының Әділет министрі Қ. С. Мусин сот-медициналық, психиатриялық, наркологиялық сараптамалардың проблемалық мәселелері бойынша кеңес өткізді
Кеңеске Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Сараптама қызметін ұйымдастыру департаментінің, Сот сараптамалары орталығының, Астана қаласы бойы...
07.10.2022
Сот сараптамаларын тағайындау және жүргізу кезінде туындайтын проблемалық мәселелер бойынша ішкі істер министрлігімен кеңес өткізілді.
Ағымдағы жылдың 6 қазанында Әділет министрлігінің Сараптама қызметін ұйымдастыру департаментінің және сот сараптамалары орталығының басшылығы ішкі іст...
30.09.2022
Қазақстан Республикасы ӘДІЛЕТ ОРГАНДАРЫНЫҢ 30 ЖЫЛДЫҚ МЕРЕКЕСІН ӨТКІЗДІ
Әділет органдарының 30 жылдығына орай Қазақстан Республикасының Әділет министрі  Қанат Сергейұлы Мусин әділет министрлігі мен ведомство...
26.09.2022
«Әділдік пен құқыққа қызмет етудің 30 жылдығы» тақырыбындағы Қазақстан Республикасы әділет органдарының 30 жылдығына арналған халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізілді
2022 жылғы 26 қыркүйекте Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институтымен бірлесіп, онла...
12.09.2022
Жеңілдетілген рәсім бойынша жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін беру және қарау тәртібі
Қазақстан Республикасы Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінің (бұдан әрі - ҚР ӘРПК) 63-бабының 2-тармағына сәйкес өтініш ауызша нысанда да, жазб...
25.08.2022
Сот сарапшылары Жапония делегациясымен кездесу өткізді
2022 жылғы 25 тамызда Жапония Елшілігінде Жапонияның Денсаулық сақтау, Еңбек және әл-ауқат министрлігінің делегациясымен жұмыс кездесуі өтті. Кездесу...
26.07.2022
Сот сарапшылары халықаралық семинарға қатысты
Ағымдағы жылдың шілде айында Будапешттегі халықаралық құқық қорғау органдары академиясы (ILEA) "заңсыз синтетикалық есірткі және өндіріс әдістері...